به گزارش پیام خانواده؛ حوزه دستیار رییس جمهور در پیگیری حقوق و آزادی‌های اجتماعی و مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی نشستی با عنوان «بررسی تجربه زیسته دختران دهه ۶۰ با نگاهی بر قوانین مصوب مرتبط» را با حضور کارشناسان حوزه جمعیت و خانواده در نهاد ریاست جمهوری برگزار کردند تا به واکاوی مشکلات دختران مجرد متولد دهه ۶۰ بپردازد.
سکینه سادات پاد دستیار رییس جمهور در پیگیری حقوق و آزادی‌های اجتماعی در این نشست از اینکه برخی از قوانین برای دختران دهه ۶۰ نسبتی با عدالت ندارد، انتقاد کرده بود.
محمدرضا زهرایی عضو کارگروه مسائل اجتماعی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی، احمد غیاث‌وند، جامعه شناس و عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی، احمد دراهکی عضو هیات علمی و مدیرگروه جمعیت شناسی دانشگاه علامه طباطبایی، رقیه سادات مومن، دکتری مطالعات زنان و هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع)، حجت الاسلام مهدی عباسی، هیات علمی پژوهشگاه قرآن و حدیث و رئیس میز تحکیم خانواده و تبلیغات حوزه علمیه قم، الهه خدادادی، دکتری مطالعات زنان و پژوهشگر حوزه خانواده، خدیجه زارعی، دانش پژوه فلسفه تعلیم و تربیت از کارشناسان حاضر در این نشست بودند:
بخش هفتم این نشست به سخنان حجت الاسلام مهدی عباسی، هیات علمی پژوهشگاه قرآن و حدیث و رئیس میز تحکیم خانواده و تبلیغات حوزه علمیه قم اختصاص دارد که بر توجه به پیوست فرهنگی در مصوبات و قوانین تاکید داشت:
رییس میز تحکیم خانواده و تبلیغات حوزه علمیه قم در این نشست به موضوع فرزندخواندگی برای دخترانی که به تجرد قطعی رسیده اند، اشاره کرد و گفت: باید پرسید اگر این قانون را تسهیل کنیم آیا می‌تواند مشکل حس مادری این قشر را حل کند؟ اگر این قانون اجرا شود بعد از چند سال دوباره مشکل ایجاد نمی شود؟
عباسی با بیان اینکه یک قانون پس از آنکه به مرحله اجرا می رسد، می‌فهمیم که در اجرا چقدر مشکل دارد و یا پیامدهای منفی به بار می آورد، گفت: اینجاست که به قدرت فرهنگ بیشتر ایمان می آوریم؛ یعنی اگر قانون را در زمینه فرهنگ ببریم و از زمینه فرهنگ با سیالیت و تکثر و با همه ویژگی ها حمایت کنیم، به نظر می رسد مردم کف جامعه راه خود را پیدا می کنند.
وی افزود: برای یک موضوع خاص مثلاً فرزندخواندگی برای دختران مجرد یک قانون تصویب می‌کنید بعداً ازدواج و جمعیت را می‌خواهید چه کار کنید؟ بعد سیستم پاداش و تنبیه این را می خواهید چه کار کنید؟
عضو هیات علمی پژوهشگاه قرآن و حدیث با بیان اینکه با وجود پیشرفت های علمی کشور در عرصه های دفاعی و فضایی هنوز در حوزه رسانه و فرهنگ ورشکسته هستیم به طوری که در مواجهه با تهاجم فرهنگی رسانه ای که مقابله کند، کم داریم، اظهار داشت: واقعیت این است که مسئله دختران دهه شصتی از همین جنگ فرهنگی ایجاد شده و متغیر رسانه‌ای دارد یعنی مسئله اصلی مجرد زیستن است.
عباسی گفت: اگر ۱۰ سال دیگر مدیر باشید، باید همین نشست را برای دهه هفتادی ها برگزار کنید که حتی شرایط بدتر از دهه شصتی ها خواهد شد.
وی راهکار حل این مشکل را رجوع به فرهنگ ایرانی اسلامی و حمایت از فرهنگ عنوان کرد و گفت: مقالات مختلف درباره پدیدارشناسی تجربه زیسته جوانانی که مجرد زیستی را انتخاب کرده‌اند، صورت گرفته است که در مجموع به نظر می‌رسد از نظر روان شناختی مسئولیت پذیری نسبت به ازدواج کاهش یافته است.
جوانان مجرد می گویند چرا باید این مسیر را انتخاب کنیم در حالی که نیاز ما در جای دیگری تامین می شود و می توانیم راحت زندگی کنیم و زیر بار مسئولیت ازدواج هم نرویم.
رییس میز تحکیم خانواده و تبلیغات حوزه علمیه قم تاکید کرد: افرادی که زندگی مجردی را انتخاب کرده‌اند، می گویند نمی خواهیم مسئولیت ازدواج را بر عهده بگیریم. چرا باید این مسیر را انتخاب کنیم در حالی که نیاز ما در جای دیگری تامین می شود و می توانیم راحت زندگی کنیم و زیر بار مسئولیت ازدواج هم نرویم.
عباسی با بیان اینکه از هر نوع طیفی اعم از بسیار مذهبی و غیرمذهبی این نوع دیدگاه وجود دارد، اظهار داشت: برخی اذعان دارند چرا باید بچه‌ای را به دنیا بیاوریم که بیمار شود، بمیرد و من دچار نیستی مجدد شوم؛ فرد مذهبی هم همین را می گوید و بر این باور است که نمی‌خواهد مسئولیت شرعی این را برعهده بگیرد آن هم وقتی از پس کار خودش بر نمی‌آید.
مسئولیت‌پذیری افراد در دوران مدرسه آسیب دیده است
این روانشناس با بیان اینکه مسئولیت پذیری افراد در دوران مدرسه و زمانی که تحت نظر آموزش و پرورش تربیت می شوند، ضربه خورده است، گفت: کودکی که به سن ۶ تا ۷ سالگی می رسد، باید به تدریج تکلیف امور خانواده را به او واگذار کنیم؛ مثلا پسران نان بخرند و زباله بیرون خانه ببرند یا دختران در امور خانه کمک کنند اما آیا مادرهای ما به دختران ۷ ساله می گویند ظرف بشوید؟
وی این موضوع را ناشی از دو دیدگاه دانست: یا مادر مسئولیت پذیر نیست یا نمی‌خواهد مسئولیت ازدواج فرزند خود را برعهده بگیرد و در یک مکانیسم کاملاً زیرپوستی دفاعی فرزند خود را برای ازدواج آماده نمی کند.
عباسی با بیان اینکه برخی نگاه کمال گرایانه به مقوله ازدواج دارند و اگر همه چیز کامل نباشد سمت آن نمی رود، اظهار داشت: این مسئولیت ناپذیری در جوانان هم وجود دارد؛ عمده والدینی که در جنگ یا در نیمه دوم دهه ۵۰ متولد شدند، از آنجا که اعتماد اساسی آنها ضربه خورده است، چنین رویکردی دارند که برای اصلاح آن باید اعتماد اساسی شکل گیرد و سازه امیدش شکل بگیرد.
عمده والدینی که در دوران جنگ تحمیلی یا نیمه دوم دهه ۵۰ متولد شده اند، با مشکل کمال گرایی مواجه هستند.
این روانشناس با بیان اینکه چنین رفتاری در بین کودکان متولد شده در دوران جنگ جهانی دوم هم دیده شده است، اظهار داشت: در کنار مسئولیت ناپذیری، مشکل کمال گرایی هم در این قشر وجود دارد؛ آنها تجربه دوره جنگ، سازندگی و اصلاحات و پسااصلاحات را که هرکدام سختی های خود را داشته اند، پشت سر گذاشته است.
رییس میز تحکیم خانواده و تبلیغات حوزه علمیه قم با بیان اینکه امروز نیز جوانان فشار اقتصادی ناشی از تحریم ها تجربه می کنند، افزود: اقتصاد، زن و سیاست اضلاع یک مثلث هستند که پایه آن اقتصاد است. این فشارها از نظر روان شناختی باعث کمال گرایی می‌شود و کمال گراها وارد میدان ازدواج نمی شوند بلکه منتظر هستند وضعیت به کمال برسد.
سخت شدن ازدواج سنتی متاثر از فرهنگ است
عضو هیات علمی پژوهشگاه قرآن و حدیث، مشکلات اقتصادی برای آغاز زندگی مشترک جوانان را در تصمیم گیری‌های این قشر برای تشکیل خانواده موثر دانست و گفت: امروز باید یک خانواده ۸۰۰ میلیون تومان داشته باشد تا ازدواج به شکل سنتی شکل گیرد و باید گفت این ازدواج هر روز سخت تر می شود که البته متاثر از فرهنگ ما است.
وی با انتقاد از اینکه چرا با گذشت ۴۵ سال از انقلاب یک الگوی ازدواج برآمده از فقه و فرهنگ جامعه نداریم، گفت: در الگوی فعلی پسر خواستگاری دختر می رود، اما چرا دختر شرم دارد به خواستگاری پسر برود؟ از این دست چراها زیاد است؛ برای مثال چرا در چارچوب ازدواج دائم نتوانستیم ۱۰ الگو تولید کنیم؟ چرا نتوانستیم کاری کنیم که والدین از ازدواج دائم فرزندان خود حمایت کنند و یا حتی زوجین ۵ سال در دوران عقد بمانند؟
اگر الگوهای جدید ازدواج تولید و پذیرفته شود، آسیب‌هایی چون ازدواج سفید در جامعه رواج نمی یابد
این روانشناس تاکید کرد: اگر الگو تولید شود و پذیرفته شود، شرایط ضمن عقد می‌تواند انعطاف ایجاد کند تا الگوهای متکثر ازدواج را تولید کنیم تا آسیب‌هایی چون ازدواج سفید در جامعه رواج نیابد.
عباسی در پاسخ به اینکه طولانی شدن دوران عقد با عرف جامعه سازگار نیست، توضیح داد: بله اما باید پرسید چند سال طول کشید که حیوانات خانگی به خانه های ما آمد؟ در خانه بسیاری از مردم این حیوانات هستند و نگهداری از آنها به فرهنگ تبدیل شد؛ حتی برای آن کلینیک حیوانات راه انداختند و امروز شاهدیم که برخی از این کلنیک ها تخصصی کار می‌کنند یعنی فقط نژاد خاصی از یک حیوان را پذیرش می کنند.
جریان زندگی مردم راه خود را پیدا می کند؛ باید فرهنگ سازی کنیم
عضو هیات علمی پژوهشگاه قرآن و حدیث اظهار داشت: حرکت و جریان زندگی مردم قدرت دارد و راه خود را پیدا می کند؛ کاری که پیامبر اسلام(ص) و ائمه معصومین(ع) کردند همین بود و بنابراین باید فرهنگ سازی های نوین انجام شود.
وی با تاکید بر اینکه باید نگاه فرهنگی به مسایل اجتماعی داشت، ادامه داد: از حقوقدانان می خواهم به قوانین پشت دیوار فرهنگ بیشتر فکر کنند. قانون کیفر دارد، حمایت دارد، نگاشت نهادی و الزامات نهادی دارد، الزامات بودجه ای هم دارد. همه که نباید از جنبه کیفری باشد.
عباسی یادآور شد: اگر شما قانون را برای فرهنگ خرج کردید، فرهنگ خود قدرت و اتمسفر لازم را دارد و حرکت می کند فقط یک مقدار نیاز به حمایت دارد. وزارت ارشاد طرحی برای حمایت از هیات های مذهبی راه انداخته که طرح جالبی بود و هر سال مهرواره هوای نو را برگزار کرده و با حمایت مالی، هیات‌ها را به سمت حل مسائل اجتماعی هدایت می کند.
وی با بیان اینکه جامعه شناسان می‌گویند نباید دولت در فرهنگ دخالتی کند اما الان قوانین موجود در فرهنگ دخالت دارند، گفت: قانون را تبدیل به یک سکوی حمایتی و پرتاب تبدیل کنید تا راه خود را پیدا کند.